Vướng mắc khi có mâu thuẫn về nhiệm vụ, quyền hạn điều tra của Bộ đội biên phòng theo quy định của Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015 và Luật tố tụng hình sự 2015

Tại điểm b khoản 1 Điều 32 Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự thì Bộ đội biên phòng có nhiệm vụ quyền hạn:

“Đối với tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội phạm ít nghiêm trọng nhưng phức tạp thì quyết định khởi tố vụ án hình sự... trưng cầu giám định khi cần thiết và chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan Điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 07 ngày, kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án;”

Nhưng khoản 3 Điều 39 Luật tố tụng hình sự 2015 lại không có quyền trưng cầu giám định khi cần thiết:

“3. Khi tiến hành tố tụng hình sự đối với tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội phạm ít nghiêm trọng nhưng phức tạp, những người được quy định tại các điểm a, b, c, d và đ khoản 2 Điều 35 của Bộ luật này có những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Thu thập chứng cứ, tài liệu, đồ vật từ những người có liên quan để kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm;

b) Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; quyết định khởi tố, không khởi tố, thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố vụ án;

c) Quyết định khám xét, thu giữ, tạm giữ và bảo quản vật chứng, tài liệu liên quan trực tiếp đến vụ án;

d) Triệu tập và lấy lời khai người làm chứng, bị hại, đương sự.”

Như vậy có sự khác nhau trong quy định của Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự và Luật tố tụng hình sự về cùng một vấn đề, theo quy định tại khoản 2 Điều 156 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì “Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn”. Nhưng Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự và Luật tố tụng hình sự đều là Luật của Quốc Hội có hiệu lực pháp lý như nhau vậy luật nào sẽ được áp dụng trong trường hợp này ?

Tác giả xin nêu quan điểm như sau: Tại Điều 7 Luật tố tụng hình sự 2015 quy định “Mọi hoạt động tố tụng hình sự phải được thực hiện theo quy định của Bộ luật này. Không được giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử ngoài những căn cứ và trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định” như vậy Luật tố tụng hình sự không có quy định cho Bộ đội biên phòng quyền trưng cầu giám định khi cần thiết trong trường hợp “khi tiến hành tố tụng hình sự đối với tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội phạm ít nghiêm trọng nhưng phức tạp” vì vậy trường hợp có sự khác nhau này văn bản được áp dụng là Luật tố tụng hình sự.

Nhưng đây chính là khó khăn, vướng mắc tác giả xin nêu một vụ án mà Đồn biên phòng ở tỉnh Lai Châu đang gặp phải: Đồn biên phòng đóng trên địa bàn tỉnh Lai Châu phát hiện bắt quả tang 01 đối tượng đang tàng trữ trái phép chất ma túy, theo quy định Đồn biên phòng có quyền khởi tố vụ án hình sự nhưng luật tố tụng hình sự không có quy định Đồn biên phòng có quyền trưng cầu giám định khi cần thiết trong trường hợp “khi tiến hành tố tụng hình sự đối với tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội phạm ít nghiêm trọng nhưng phức tạp” mà đòi hỏi của việc khởi tố vụ án theo quy định tại Điều 154 BLTTHS 2015 thì quyết định khởi tố vụ án hình sự phải ghi rõ điều, khoản của Bộ luật hình sự đã được áp dụng, Đồn biên phòng không có quyền trưng cầu để xác định trọng lượng (khối lương) của chất ma túy để lấy đó làm căn cứ để khởi tố theo khoản nào của Điều 249 BLHS. Thiết nghĩ rằng đây là sai sót khi xây dựng bộ luật tố tụng hình sự 2015, tác giả kiến nghị sửa đổi BLTTHS trong trường hợp này.

(Vũ Đức Hoàng – VKSND Huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, SĐT 01629008096)